همه چیز درباره روغن حل شونده؛ چه می کند و چه خواصی دارد

همه چیز درباره روغن حل شونده؛ چه می کند و چه خواصی دارد

اگر بخواهیم بدانیم روغن حل شونده چیست و چه می کند، باید فرایند فلز کاری و برش فلز را در نظر بگیریم. به طور کلی اگر در هنگام کار با دستگاه و ابزار تراشکاری، ماشین کاری، فرز کاری، اره کاری و غیره، وسیله استفاده شده، سطح کار و تراشه ای که بر روی آن کار می شود را بررسی کنیم، متوجه می شویم که به شدت داغ شده اند. این حرارت می تواند باعث شود که خواص و ویژگی های ابزارها و حتی تراشه ای که بر روی آن کار می شود، تغییر کنند، ابزارها ساییده شده، دچار خوردگی و فرسایش شوند و در نهایت محصول نهایی به نسبت انتظار ما مطلوب نباشد.

از حدود یک قرن پیش از این، کارگران، مهندسین و افرادی که با فلزات سروکار داشتند، به این نتیجه رسیدند که برای اینکه بتوانند دقت ابزار را حفظ کرده و عمر مفید آنها را افزایش دهند و نیز برای اینکه بتوانند راحت تر بر روی سطح مورد نظر کار کنند، بهتر است از روغن حل شونده استفاده کنند. روغن آب صابون شامل انواع روان کننده ها و خنک کننده هایی می شود که در حین انجام کار به کار برده می شوند. آب صابون روان کننده باعث کاهش میزان اصطکاک میان ابزار و سطح کار و در نتیجه کمتر شدن میزان ساییدگی ابزارآلات می شود و روغن خنک کننده نیز باعث می شود که گرمایی که حین کار به وجود می آید، از بین برود. استفاده از آب صابون تراشکاری باعث می شود که با کنترل دقیق تر ابعاد محصول نهایی، به نتیجه مطلوب تری دست یابیم.

وظایف اصلی روغن حل شونده

روغن آب صابون دارای وظایف متعددی است که از این میان وظایف زیر، اصلی ترین و مهم ترین آنها هستند:

1. اولین وظیفه آب صابون دفع گرماست. به این معنا که باید گرمای تولید شده در حین انجام کار را دفع کند.

2. دومین وظیفه روغن آب صابون خنک کردن سطح کار است. در حین عمل خنک کنندگی گرمای مربوط به قطعه ای که بر روی  آن کار می شود را منتقل می کند.

3. خنک کردن ابزار آلات که همزمان با خنک کردن سطح کار انجام می گیرد.

4. کاهش دادن میزان اصطکاک و ساییدگی میان ابزارآلات و سطح کار. در چنین حالتی روغن حل شونده باید دارای خاصیت روان کنندگی باشد.

5. کاهش مقدار نیروی مصرفی و انرژی. در واقع روغن آب صابون با خاصیت روان کنندگی خود باعث می شود میزان ساییدگی میان قطعات و ابزارآلات به شدت کاهش پیدا کند و همین امر باعث می شود که میزان مصرف نیرو و انرژی نیز به شدت کاهش پیدا کند.

6. افزایش طول عمر مفید ابزارآلات یکی دیگر از وظایف اصلی و مهم آب صابون است. در چنین حالتی روغن حل شونده با کاهش گرما باعث می شود ابزارآلات دچار خوردگی و فرسودگی نشده و عمر آنها افزایش پیدا کند.

7. از طرف دیگر آب صابون تراشکاری با کاهش گرمای موجود باعث می شود که عملکرد بر روی سطح کار بهبود پیدا کند.

8. یکی دیگر از وظایف روغن حل شونده دور کردن تراشه ها ریزی است که به شدت داغ هستند و بر روی سطح کار ریخته شده اند و می توانند باعث کند شدن روند کار شوند.

9. آخرین وظیفه مهم روغن آب صابون که به آن اشاره می کنیم، وظیفه آن برای حفظ کردن سطح کار از خوردگی و فرسایش است. در واقع به برخی از انواع روغن های حل شونده، عناصری مثل نیترات سدیم یا تری اتانول آمین را اضافه می کنند تا مانع ایجاد خوردگی در سطح کار شوند.

خواص مطلوب سیال روغن آب صابون

از مهم ترین و مطلوب ترین خواص و ویژگی های روغن حل شونده می توان به موارد زیر اشاره کرد:

یک. کیفیت روانکاری:

در واقع کیفیت روانکاری یکی از مهم ترین این موارد است چون باعث می شود که نیروی اصطکاک مابین سطح کار و ابزارآلات به شدت کاهش پیدا کند. این ویژگی همچنین باعث می شود که از شکل گرفتن لبه هایی نامطلوب نیز جلوگیری شود.

دو. ظرفیت حرارتی بالا (خنک کننده):

روغن حل شونده باید بتواند به سرعت بیشترین مقدار گرمای ممکن را از سطح کار منتقل کند تا به این ترتیب بتواند دما را کاهش دهد. کاهش دما، برابر است با کاهش میزان ساییدگی و خوردگی در ابزارآلات و نیز افزایش عمر مفید آنها. علاوه بر اینها باعث می شود نتیجه نهایی مطلوب باشد.

طبق فرمول تجربی زیر، میزان اندکی از کاهش دما می تواند به طرز قابل توجهی عمر مفید ابزارآلات را افزایش دهد:

Tθn = K

که در آن، T برابر است با عمر ابزار به دقیقه؛ θ برابر است با میزان دمای رابط ابزاری تراشه به سانتی گراد؛ n برابر است با توانی که به شکل ابزارآلات و مواد بستگی دارد و K که برابر با مقدار ثابت.

سه. مقاومت در برابر خوردگی:

روغن آب صابون باید این قابلیت را داشته باشد که از زنگ خوردگی یا فرسایش ابزارآلات و سطح کار به صورت کامل جلوگیری کند. برای همین هدف است که به برخی از انواع روغن حل شونده، عناصری مثل نیترات سدیم را اضافه می کنند که دارای خاصیت ضد خوردگی است.

چهار. ویسکوزیته پایین:

در واقع روغن آب صابون تراشکاری باید دارای ویسکوزیته پایینی باشد تا تراشه و مواد زایدی که در سطح کار به وجود می آیند، به سرعت در آن ته نشین شوند.

پنج. ثبات:

ثبات و پایداری به معنای آن است که مایع آب صابون تراشکاری باید دارای عمری طولانی باشد تا به این ترتیب در هنگام استفاده از آن و یا زمانی که در انبار نگهداری می شود، به سرعت خراب نشده و خواص و ویژگی های خود را از دست ندهد.

شش. غیر سمی بودن:

در واقع روغن حل شونده نباید سمی باشد تا افرادی که از آن استفاده می کنند بتوانند با خیال راحت از بابت ایمنی با آن کار کنند. این ماده نباید آسیبی به پوست یا ریه انسان وارد کند.

هفت. غیر قابل اشتعال بودن:

یکی از مهم ترین و اصلی ترین ویژگی های آب صابون آن است که باید غیر قابل اشتعال باشد. به این معنا که به خاطر بالا بودن نقطه اشتعال و آتش سوزی آن، امکان آتش گرفتن آن به سادگی وجود نداشته باشد. این امر از نظر ایمنی کار اهمیت فوق العاده ای دارد.

هشت. بدون دود یا مه بودن:

این ویژگی اهمیت بسیار زیادی دارد. حقیقت این است که اگر سیال روغن حل شونده به راحتی دود کند و یا اینکه در حیل کار مه گرفتگی در محیط کار به وجود آورد و یا کف ایجاد کند، باعث می شود کارگران صدمه و آسیب ببینند.

نه. اندازه مولکولی کوچک:

در واقع اندازه مولکولی کوچک باعث می شود که آب صابون تراشکاری به سرعت منتشر شود و به راحتی بتواند به درون رابط میان ابزار و تراشه ای که بر روی سطح کار قرار دارد، نفوذ کرده و کار را تسهیل نماید.

ده. پایداری و خنثی بودن از نظر شیمیایی:

این ویژگی هم اهمیت فوق العاده ای دارد چون در صورتی که روغن حل شونده پایداری مناسب نداشته باشد یا به صورت خنثی عمل نکند، هر لحظه امکان دارد با مواد موجود در سطح کار واکنش نشان دهد و این امر می تواند باعث به خطر افتادن کارگران شود.

یازده. بی بو بودن:

و در نهایت اینکه روغن آب صابون مطلوب و موثر نباید حاوی بوهای مختلف، مخصوصا بوهای ناخوشایند و نامطلوب باشد.