آب صابون تراشکاری - همه آنچه باید بدانیم – قسمت دوم

آب صابون تراشکاری - همه آنچه باید بدانیم – قسمت دوم

آب صابون تراشکاری - همه آنچه باید بدانیم – قسمت دوم

آب صابون تراشکاری اصطلاحی است که به وسیله آن ماده سیالی را معرفی می کنند که در حین انجام امور مربوط به فلزات، نظیر انواع ماشین کاری، تراشکاری، اره کاری، فرز کاری و غیره باعث می شود محیط کار خنک شود. برای نگهداری این ماده سیال و استفاده از آن لازم است برخی آزمایشات در محل انجام شوند که یکی از آنها نظارت بصری است. به این معنا که با چک کردن مایع سیال روغن آب صابون در محل، مطمئن می شوند که ظاهر آن دچار تغییر نشده است و به این ترتیب خواص خود را حفظ کرده است. در این نوشته به برخی روش های دیگر می پردازیم.

2 - اندازه گیری مقدار PH

برای اینکه نظارت بر روی آب صابون تراشکاری به درستی انجام شود، حداقل هفته ای یک بار باید میزان PH را اندازه گیری کرد. ساده ترین روشی که می توان به وسیله آن اندازه گیری PH آب صابون تراشکاری را انجام داد، استفاده کردن از نوارهای تستی است که به وسیله تغییر رنگ، مقدار PH را نشان می دهند. چنین روشی را می توان همیشه استفاده کرد و البته که نوارهای تست PH هیچ نیازی به کالیبراسیون ندارند. اما نکته ای که باید همیشه در مورد این نوارها در نظر داشت این است که نوارهای تست PH روغن حل شونده، تاریخ انقضا دارند و  در نتیجه در صورتی که بسیار قدیمی باشند، ممکن است به خاطر اشکالاتی که بر اثر گذشتن تاریخ انقضای آنها رخ دهد، رنگ ها به خوبی و با دقت نشان داده نشوند.

نکته بسیار مهم دیگری که باید در زمان به کار بردن این نوارهای تست به یاد داشت، نحوه استفاده صحیح آنهاست. فرقی نمی کند از چه نوع نوار تستی استفاده می کنید، به هر حال باید توجه داشت که باید قبل از فرو بردن نوار تست PH در روغن آب صابون تراشکاری، مطمئن شد که روغن از نظر ظاهری سالم است و در واقع قطرات روغن و چربی بر روی سطح آن به صورت ناهمگون با کل ماده سیال وجود ندارند. نکته دیگر زمان است. به این معنا که باید دانست تا چه مدت می توان نوار اندازه گیری میزان PH را در روغن آب صابون نگه داشت.

از جمله مزایایی که استفاده از این روش دارد، سادگی و راحت بودن آن است. البته بسیار هم سریع انجام می شود و می توان خیلی زود از نتیجه مطلع شد. همچنین نیازی به استفاده از معرف های اضافی نیست. ضمن آنکه می توان تقریبا مطمئن بود که این روش، نسبتا روشی ایمن و دقیق است.

اگر قصد ندارید از نوارهای اندازه گیری مقدار PH استفاده کنید، می توان به جای آنها از ابزار اندازه گیری PH به صورت الکتریکی استفاده کنید که البته هزینه بیشتری را باید برای تهیه و نگهداری و استفاده از آن متحمل شوید.

توجه داشته باشید فرقی نمی کند وسیله ای که برای اندازه گیری PH به کار می برید، یک وسیله و ابزار آزمایشگاهی است و یا یک ابزار جیبی که با باتری کار می کند. نکته مهم آن است که به عنوان اپراتور بدانید که الکترود PH چگونه کنترل و یا تمیز می شود و یا اینکه آیا قبل از استفاده مجدد نیاز به کالیبراسیون دارد یا خیر. یادتان باشد که بسیار اهمیت دارد که مطمئن شوید دیافراگم اندازه گیری کاملا تمیز است، چون در غیر این صورت تداخلات ایجاد شده، باعث اثر گذاشتن بر روی خوانش صحیح  PH روغن آب صابون تراشکاری شده و در نهایت نتیجه به دست آمده، نتیجه دقیقی نخواهد بود.

به این نکته هم توجه داشته باشید که اگر به موقع میزان PH بررسی و اندازه گیری شود، عمر مفید امولسیون آب صابون تراشکاری نیز افزایش پیدا خواهد کرد، چون می توان به موقع اقدامات لازم را انجام داد.

3- اندازه گیری غلظت آب صابون تراشکاری

معمولا توصیه می شود که به صورت روزانه میزان غلظت آب صابون تراشکاری اندازه گیری شود، مخصوصا اگر حجم روغن حل شونده کم است و یا اینکه در محیط کار با فشار و کشش زیاد مورد استفاده قرار می گیرد در غیر این صورت حداقل هفته ای یک بار باید این کار را انجام داد.

برای اندازه گیری میزان غلظت روغن آب صابون روش هایی متعددی وجود دارند که البته برخی از آنها بسیار ساده و کاملا مقرون به صرفه هستند. برای مثال یکی از روش هایی که می توان این کار را انجام داد، استفاده از ابزاری است به نام رفرکتومتر دستی که باید در تمام کارگاه هایی که با فلزات و فلزکاری سر و کار دارند، وجود داشته باشد.

رفرکتومتر دستی چیست؟

رفرکتومتر دستی، وسیله ای است که از آن برای تعیین غلظت آب صابون تراشکاری به صورت چشمی استفاده می شود که البته عامل انکسارسنج مخصوص را نیز به همراه دارد. این عمل با استفاده از اندازه گیری ضریب شکست نور از طریق محیط انجام می شود.

موقع استفاده از رفرکتومتر دستی، بسیار مهم است که قبل از انجام هر کاری نقطه صفر را با آب خالص تنظیم کرد. توجه داشته باشید امولسیون روغن حل شونده که به شدت آلوده باشد، یا اینکه میزان پایداری اندکی داشته باشد و یا اینکه دارای لکه های بسیار زیاد روغن باشد، باعث می شود که اندازه گیری غلظت به درستی انجام نگیرد و نتیجه به دست آمده دقیق نباشد.

نکته اینجاست که به صورت معمول مقادیر اندازه گیری پس از انجام نمونه برداری اول و سپس نمونه برداری طی چند ساعت آینده باید یکسان باشند. اما اگر پایداری محلول پایین باشد، این مقادیر به شدت با یکدیگر متفاوت خواهند شد.

تیتراسیون

روش دیگری که معمولا برای اندازه گیری غلظت آب صابون تراشکاری استفاده می کنند، تیتراسیون است. این روش، از نوع روش های کمی است و طی آن یک نشانگر رنگ به نمونه امولسیون که غلظت آن نامعلوم است، افزوده می شود. در واقع با استفاده از یک بورت، تیترات مورد نظر را به صورت قطره قطره به مقدار مشخصی از مایع اضافه می کنند تا رنگ آن تغییر کند. در چنین حالتی می توان میزان غلظت روغن آب صابون را مشخص کرد.

توجه داشته باشید که برخی از تولید کنندگان آب صابون تراشکاری، مجموعه هایی از تیتراسیون را به مشتریان ارائه می کنند تا به وسیله آنها بتوان غلظت را در دستگاه و با استفاده از منحنی تیتراسیون مشخص کرد. همچنین می توان اطلاعات مربوط به روش های تیتراسیون مناسب برای روغن آب صابون مورد نظر خود را از تولیدکنندگان آن به دست آورد.

4- بررسی محتوای نیتریت

پارامتر دیگری که می توان از برای نظارت بر روی سلامت و ایمنی آب صابون تراشکاری استفاده کرد، بررسی محتوای نیتریت می باشد. اولین نکته در این خصوص که باید به آن توجه ویژه داشت این است که نیتروزامین می تواند باعث ایجاد آلودگی در کارکنان شود، به همین دلیل باید تا جایی که ممکن است از خطرات مربوط به آن جلوگیری کرد. به همین دلیل است که توصیه می شود محتوای نیتریت سیال آب صابون تراشکاری به صورت هفتگی بررسی و مشخص شود.

دقت داشته باشید که نیتریت می تواند به همراه آمین های ثانویه باعث ایجاد نیتروزامین شود که سرطان زاست. به طور معمول نیتریت در آب صابون تراشکاری وجود ندارد و از آنجا که وجود آمین های ثانویه در روغن حل شونده ممنوع است، تا حد زیادی این موضوع حل شده است، با این حال ممکن است از طرق دیگر آلودگی ایجاد شود.

به هر حال اگر میزان نیتریت موجود در روغن حل شونده کمتر از 20 ppm باشد، اشکالی وجود ندارد، اما اگر این میزان افزایش پیدا کرد، باید هرچه سریع تر منبع نیتریت را پیدا کرده و آن را حذف کرد.